I Angéla Kóczé isi akana profesora asistanta and-i programa e Rromane Studijenqi thaj Akademiko Direktora and-i Programa savi konʒarel e Rromen studenten and-i Universiteta e maśkarutne Europaqi Budapeśtaθe. Lias akava vasno than and-i śarel 2017-to kana o CEU si tel-i jag katar- o Ungriko raipen thaj #I Stand With CEU si jekh slogano e manuśenqe save den vast and-o Akademiko mestipen thaj manuśikane xakaja anda sa i maśkarutni thaj disǔtni Europa.

E Angelaqo drom na sine te ʒal and-i akademia. Oj biandili anda jekh familia rromani hungariaθar and-o tikno foro Kispalad and-i disǒrigutni Hungaria. And-o komunizmesqo vaxt, laqo dad kerel sas buti sar konstruktori thaj laqi daj sine bibutǎqo beśel sas khere. Laqe duj phenǎ so sine maj bare laθar kerde sas oxto berś klase and-i śkola ama na gele dureder and-i oprutni śkola. I Angela savaxt sine sa jekh but laćhi siklǎrni. “Kana phende manqe kaj śaj te girav and-i oprutni śkola Déak Ferenc, savi sine jekh katar-o maj bare śkole and-i ratǒrigutni Hungaria, miro siklarno phiradas pire jakha, lelas but ćud, ćudisajlo. Paćav so numaj me sinom sas rromani siklovni and akava vaxt”. I Angelaqi daj muli kana oj sine sas anda laqo palutno berś e oprutne śkolaqo. Pal-odova, oj geliθar k-i Budapeśta thaj oj śirdas jekh buti anda jekh buro jekhe kompaniaθe so sine fabrika. Jekhevaxte, oj kerel sas vi jekh aver buti anda jekh elementaro śkola kaj sine la jekh programa sar siklǎrni. “Me ʒanav so phares sine e rromane ćhavenqe thaj odolesqe denom man zor te ʒav ʒi k-i universiteta. Nijekh siklǎrno miro na sikavdas so me śaj te kerav i universiteta vi sosqe me sinom sas but laćhi k-o siklopen. Me korkorri manθar lelom te śirdav thaj te ʒav ʒi te lav i diploma BA k-i edukacia thaj BA/MA diploma k-i sociologia and-i Universiteta Eötvös Lorant (ELTE)”.

“Kana sinom sas and-i universiteta lelom te kerav and-i Fondacia vaś-o Civilo Hakaja e Rromenqe. And-o berś 1996-to, me vazdinom i Romaversitas programa and-o Ungriko Them prdal jekh bursa andar-o OSI thaj vazdinom akava modeli sar concepti te kerdǒl vi and-i Rumania, Makedonia thaj and-i Bulgaria.” I Romaversitas isi akana aktivo anda deś-u-jekh maśkarutne thaj disǒrigutne thema e Europaqe, savi kamel te del vast “e Rromen save ʒan and-i universiteta thaj te agoren pumare studie, te arakhen korkorre jekh buti, thaj te vazden pumari komuniteta maśkar pumenθe”.
(www.romaeducationfound.org)

And-o berś 1998-to, i Angela gelas dureder k-o ciklo and-e laqe trito studie and-i Maśkarutni Europa Universiteta kaj rodel jekh diploma MA vaś o Manuśikane hakaja. Oj gelas śov ćhon, śov maseka, avrial sar jekh vizitorka and-i Columbia Universiteta and-o New York.

Kana oj lelas laqi diploma master, i Angela śirdinas sar Direktora and-i Edukacia e Manuśikane Hakajenqe and-o Centro vaś e Europaqe Rromane Hakajenqe Budapeśtaθe. Laqi maj vasni buti sine te arakhel sas khera kaj te kerdǒn manuśikane hakaja anda ververa thema thaj te arakhel sas burse, te kerdǒn sas trainime thaj nilajesqe śkole kurse vaś-i Rromani thami thaj vaś-o publiko administraqe siklǎrne. And akava vaxt, i Angela khuvdas and-o bordo e Romaversitas Invisible College.
And-o berś 2003-to, kana i Hungaria sine te kerdǒl them k-i Europaqi Unia and-o berś 2004-to, i Angela naśli and-i Bruksela te brakhel aj te marel pes vaś-o hakaja e Rromenqe k-i nevi buxli Europa. Oj sine i angluni direktora savi vazdinas o Buro vaś-o Informacione e Europutne Rromenqe. “Sine manqe but phares i buti odolesqe so miro ćhavo sine numaj duj e berśenqo and akava vaxt.”

I Angela irisajli palpale k-i Budapeśta and-i oktobra e berśesqi 2004-to te śirdel laqo doktorati PhD k-i Sociologia thaj socialo antropologia and-i Maśkarutni Universiteta Europaqi. Pal odova, kerde laqe jekh propozicia thaj dine la i pozicia sar Udǎrni Ekspertka k-i Politika and-i Hungariaqi Ministria e Socialone pućhimata.

“Śudrili me ilesqi trom katar mire eksperience sar ʒuvli, sar Rromano manuś, sar xurdi katar jekh familia e butǎrne klasaqi. Thaj dikhlom so pe bibaxt na phirel anglal e Rromenqo ʒivipen and-i maśkarutni thaj disǒrigutni Europa; o manuśa naśtin arakhen solucia vaś-i barabaripen, i klasa, o ling thaj i etnia. Kana pherdom 35 irisajlom k-o CEU kaj te kerav miro doktorati PhD. Mukhlom odothe panʒ berś. Mo dad mulo and-o berś 2011 sar brakhav sas mi disertacia. Me na paćav so haćarda śel procent i motivacia kaj te aresav i po oprutneder diploma, kobor śaj.”

I Angela tordili pe jekh “analitiko duripen” kaj te dikhel sar phirel anglal o deśiberś e Rromane Inkluziaqo 2005-2015. Sas la but buti maśkar-o doktoralo seminarǎ thaj e familǎqe godorvalimata. Ama vi resal labǎrda e psikodramaqe teknike kaj te dikhlǎrel aktualo argumentacia, propozuime solucie thaj pesqi rola katar akala ververa perspektive.

E Angelaqe budardili jekh śanca and-o berś 2013-to kaj te ʒal and- USA tel jekh Stupendia Fulbright. Pala pesqi praktika priardǎ te ovel Profesora Asistenta and-e ʒuvlikane, lingikanqe thaj seksula studie k-i butśundi Universiteta Wake Forest (North Carolina/Utarigutni Karolina). And-o berś 2013-to, o Maśkar Themutno Centro Woodrow Wilson vaś-o Ʒantre and-o Washington D.C., dia e Angela patǐv e demokraciaqe premiaça Ion Ratiu vaś laqo maśkar interdisiplinaro rodiaripen, savo kidel sas khetane angaźacia vaś-o khetanipen thaj e politikaqo keripen anda jekh xor participatoro rodiaripen pal-e Rromenqi situacia.

“I Peśta si miro than akanaqe” sine e Angelaqi reaksia kana pućhle la sosqe irisajli palpale and-o Ungriko Them. Miro res isi te kerdǒvav zorno profesoro titulara thaj te vazdav nevǎrne rromane studienqi programa and-o EU. Śirdom te kerav trin pustika thaj ververa artikle. I angluni vaś saviaqe isi man ućh kontrata, lel baza anda miri disertacia e doktoratesqi – jekh studia pal-o ling, o rat, thaj i socialo klasa dikhindor e Rromenqe probleme and-i Europa. I Edicia CEU si te del avri akava teksto. Khetane e Huu van Baar, amen dujʒene das avri i pustik. O Rroma thaj lenqo Maripen vaś-i Identiteta and-i Akanutni Europa, kaj isi diskutuime probleme save si but vasne thaj buxlǎrde and-amaro vaxt, thaj vaś saviaqe o Berghan-Oxford Books ake so semnosardas jekh kontrata te del la avri.