‘But si specifično jekhe kotoroske kotar e napriveligirime Frenciskoki Fresnko societa. Sikavipe e Romengo ki relacija e averencar kotar e societa si but lače sar me gindiv.’
Tamara Babun
Sinopsiso
So šaj te ovel bareder pharipa jekhe terne realiyatoreske, vaj režisereske, kotar kodo te kerel advokasi/te mothovel ko anav nekasko vaš e multikulturno societa, ma te teljarel i sasti komuniteta pe nekoborom stereotipora – šaj beng-sar leste, romantično, egzotično vaj seksualno? Buteder, sar akava šaj te resljarel pes, thaj ki jekh vrama te ovel pes dost kreativno te mothoven pes e karakterija (kotar etnikane, nacionalno, regionalno, gender/muršikane-džuvlikane/, religiozno vaj klasake – komunitetake funde) kola si barvale vi multinivelno ki čhačhuni luma? Kodo but ažutil te, sar terno realizatoro, aves kotar e komuniteta save so reprezentirines. Kodo si egzatno so kerdila pes e Teddy Lussi-Modeste-ja. Ko oleskero avgo khelutno filmo o Jimmy Riviére sikavela e komuniteta andral ‘gens du voyage’ (Frensko Romani) ki komuniteta ko Grenoble (stugo rig ki Fransa).
Gens du voyage si generalno fraza ki Frensisko čhib vaš e manuša kola so sakana si pe drumora/traden, a akate genena pes vi e/ Roma/Gitanes (Frencisko Romani komuniteta, ‘Gypsy’ vaj ‘Manush’). Sar te si, akava koncepto si but komplicirimo ko filmo kotar kodo lokores te defirinel pes Gitanes sar gens du voyage vaj ‘pirutne’. Kodoleske, e pharipena pe (korkorutni-)definicija si glavno Jimmy Riviére-skeri tema, thaj pala akava ole isi kompleksno storija, relistično, aba reprezentirinel i briga kotar e sako diveskotar e Frencisko religiozno Romani komuniteta. Olengero trajo si pharo kotar e antagonističko zora sar andre ko komunitete kidijal vi buvleder.
Khas isi hakaj te defirinel vaj pale kerel kontrola pe pesko identiteto? Si li e bareder societa akava hakaj, vaj e komuniteta kodo kotar so avela i indvividua? Vaj šaj e individuen isi kodo hakaj. O filmo thaj oleskero protagonisto, o Jimmy Riviére, den sa pestar te den dževapi pe akala phučipena.
E filmeski komplikacija ikljovela kotar e Jimmy-ski situacija , so si telal e antogonističko zora: vov si membro /dženo/ kotar o gens du voyage Romani komuniteta kote so o bazično principora si astarde/arakhle/ kotar e Pentekostičko (Baptisorengi) religija. Te šaj te ovel pes čhačhes dženo kotar e akaja komuniteta (thaj te oves boldo), vov musaj te mukhel /našel/kotar e sa ‘phuvjake pasije’, te phenas sar so si oleskero hemibe ko Thai bokso thaj leski romantično mangipe e Muslimansko čhajaja i Sonia.
O Jimmy si ki phari situacija kotar e duj riga, jekh pharipe si i religiozno komuniteta thaj o aver si i ‘phuvjaki pasija’ khamen e so duj buča te oven lesar, thaj kodoleske sakana marel pes korkori pesar thaj e avrune lumaja.
Pala akava, o Jimmy arakhaela kaj na hačarel e Khriste /delve/ odoborom zorale ko oleskero trajo, vi pala kodo so rodel ole ki veš (so si topos pe Devel ko filmo, vaj rodipe pala o Del), thaj ki Biblija. Vi o metodo sugeririmo kotar o José, e komunako pastoro, na ažutil les. Duvar numa kidijal o Jimmy phutrela i Biblija, thaj na arakhela khančik aver numa enigmatično mothovibe, sar ‘O aver dive o Isus avilo leste. Vov phendas: Ake, E Devlesko bakro, kova so crdela e kerde došalipa ki luma (John 1:29) vi ‘Te hasarel pes oleskero kher thaj khonik ma te bešel olate’ (Psalms 69:25) So si majfeder e Jimmy-eske?
E Jimmy Riviére skere, dileme pe identiteto avena buteder, soske mujil pes kaj našti naj drom te arakhel autonomno definiribe nikastar-pestar. Kodo kerela javer_Jimmy Riviére-sko filmo kotar e tradicionalno reprezentacije pe Romani komuniteta ki Europaki vi globalno kino.
Jimmy-esko identiteto naj ekskluzivno ‘Gypos sa so referirinela korkori peske), numa si bute kotorengo. Te phenas čačeste, sar phirutno,o Jimmy dživel ando vurdondon, numa kana ka phenel pes phareste e foroskere reprezentantondar bilačhe thaj rasistikane vorbi (save so buhljaren e stereotipikane prejudicije vaš e gens du voyage, thaj phenen kaj e ‘Gypsies’ si ‘sikle te phiren’) vov sikavel kaj vov thaj leskere komuniteta isi vi Grenoble –sko identiteto.
Vov hemil e romane vorben and pesko vakeribe (nachave, gadje, choukar), numa leski dajaki čhib s ii francikani. Vofgv si Kristijano numa khamel pes Muslimsko čhajasar. Kodolestar, E Jimmy-sko personalno kučipa thaj identitetija khuvena pes korkori pesar vi e bareder kotaoresar e filmostar. O rezultato si jekh hibridno thaj multidimenzionalno identiteto savo si phareste vi solduj rigenge te akceoptuin.
E vorbi ‘majangle te arakhes korkoro tlo identiteto’ šaj num ate anen dži pemultiplikativno identiteto, vaj, sar phenel o pastoro, ‘inficirimo’ identiteto. O Jimmy Riviére hačarel o pharipe kotar lesko hibriditeto, thaj o Jimmy Riviére akharel e dikhutnen vi von te legaren cera kodo pharipe. Pe kodo drom, o hibriditeto kotar e Romane individualcongo reprezentiribe (sar ande Árpád Bogdán-esko Happy New Life (Bahtalo Nevo Trajo) khelel jekh importantno rola katar e prendžaribasko proceso.
Pe anav e Devlesko, o Jimmy pe agor arakhela peski testimonijaki čhib savi so prezentirime anglal bareder kongregacija kotar e Pentecostal-engi komuniteta. Vi kodo so e manuša save so dikhen ofilmo či džanen savi ka ovel i testemonija, i muhli sikavdini ande glinda trujal e Jimmy-esko muj, legarela amen palpale pe jekh kotar e duj Biblijakere kvotacije sikavdine pe filmosko agor.
Recepcija
Prix du public at the Festival Premier Plan d’ Angers, 2011
Chansel¸ Dominique: ‘Roma on the Screen: The Roma on Europe’s Cinema Screens – Images of Freedom’, Education of Roma Children in Europe, Council of Europe, https://www.coe.int/t/dg4/education/roma/Source/Roma_screen_EN.pdf
Jimmy Rivière on Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Jimmy_Rivi%C3%A8re
Jimmy Rivière, http://rhone-alpes-cinema.fr/upload/documents/jimmyriviere-5.pdf
Forest, Claude (ed.): L’ Internationalisation des productions cinématographiques et audiovisuelles, Lille: Presses Univitaires du Septentrion, 2017
Lussi-Modeste, Teddy on Wikipedia, https://fr.wikipedia.org/wiki/Teddy_Lussi-Modeste
Mauge, Sébastien: ‘Lascar face’, aVoir-aLire.com, 17 December 2013, https://www.avoir-alire.com/jimmy-riviere-la-critique
Payan, Mathieu: ‘Et au milieu coule Jimmy Rivière’, Abus de Ciné, 9 March 2011, http://www.abusdecine.com/critique/jimmy-riviere
Piazzi, Sabrina: ‘Jimmy Riviére: le test complet du DVD’, DVDFr.com, 13 April 2012, http://www.dvdfr.com/dvd/c55761-jimmy-riviere.html
For more reviews see http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=173825.html