Duj barvale gaźe bêšen ando birto thaj diskutuin pa kodja, so e bax anel le manušêskê: O jek gaźo gîndil, feri love anel le manušêskê bax, o dujto gîndil, svako jek bući daštil te anel le manušêskê bax. Von kêren e proba thaj den ekhe kořovecos jek bari banknota. O kořoveco barja lošatar thol e banknota tala peski stadji, numa jek čirikli xućilel leski stadji kusa love thaj hurjal-tar. Vov aśêl čořo sar kaj sas maj anglal, aj kadja sikadjol kê le love najtale importantni palaj bax.

Pala kodja arakhêl o kořoveco jek molivesko kotor po drom thaj lel les pesa. Kodo kotor pařuvel ka l’ maśara pala ‘k maśo, kê lengê avel o molivi hasnakê kana źan te astaren maśe. Kana o kořoveco putrel le maśes la śurjasa, arakhêl vo ande leste jeg diamanto. Kadja andja o molivi le kořovecos indirektno e baxtjori thaj le barvale gaźengo disputo rešisajlo.

(Translacija: Mozes F. Heinschink)

Priče paj bax thaj fortuna arakhas generalno pe but varijante ande paramičengo repertoaro katar sja la evropakê narodur, inkluzivno e Turkija, o durutno istoko thaj v’ o Japano. E varijanta ‚love versus koincidencija‘ egzisitiril ande ‘k similarno verzija ande l’ Španijakê paramiča sar specifično paramičako tipo (AaTh 946D). E verzija »O baxtalo molivi« kata o Tomás Cristo, savo sî jeg naratori kata l’ Kolumbijakê Kaldêraš (korkořo akharen pes »Řom«) snimisajli 2001 ande Bogotá pe śib kata l’ Kolumbijakê Kaldêraš. E parabola del jekh klaro atveto: Kana-j e koincidencija laśi vaj e fortuna maladi, atunč šaj svako xurdimos te anel le manušêskê bax.

La śibaki varijanta kata o naratori sikavel, kê ande late naj maj but la rumunijakê centralni vokalur (rumunicko ă > Romanes ê thaj î) (anda kodja mothol „kher“ thaj na „khêr“, ka minuta 00:47/00:48). E influencija kata la Kolumbijaki španiolicko śib kêrel, te vorbin la Kolumbijakê Řom le fonemur ź thaj ž (sar kaj arakhas le ka l’ aver kalderašicka grupe) sar dj; le fonemur ć thaj č kêrdile numa jek fonemo, o konsonanto ś vorbil pe sar ss (z.B. „śavale“ -> »ssavale«, ka minuta 00:03/00:04, vaj »manuš« -> »manuss«, ka minuta 00:30/00:31). Sja kodja kêrdjol e influencija kata la Kolumbijaki španiolicko śib. E konekcija kata kaća varijanta la Řusijasa šaj arakhas pe vuni řusijakê pozajmice (»paraxodurja« [›brodurja‹], kata russ. парохо́д / paraxod, ka minuta 02:21/02:22).

E paramiči snimisajli ande informalno konteksto kata svako-djeseko trajo. Anda kodja ašundol po snimko vi čirikljako bašamos (p.e. kataj minuta 01.15) thaj vi bućako bašamos (varekon marel etc.).

(Translacija: Mozes F. Heinschink)

Literatura

Fennesz-Juhasz, Christiane; Cech, Petra; Heinschink, Mozes F.; Halwachs, Dieter W. (ed.). 2012. Lang ist der Tag, kurz die Nacht. Märchen und Erzählungen der Kalderaš / Baro o djes, cîni e rjat. Paramiča le Kaldêrašengê. Klagenfurt: Drava Verlag (Transkript und deutsche Übersetzung / transkripto taj njamcicka translacija / transcript and German translation: pp. 314–17)

Aarne, Antti; Thompson, Stith. 1961. The Types of the Folktale. A Classification and Bibliography (= FF Communications LXXV). Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia.