E Luminiţa Cioabă (Maria Mihai Cioabă, bijandi 1957) sî jek kaldêrašicko Řomnji kaj bijandili ando Târgu Cărbuneşti, Rumunija, pe vrjama kana laki familija trajilas înkê jek dopaš-nomadicko trajo. O dad thaj o papu la Luminiţako sas ašunde Řom, kaj sas len o tradicionalno titulo “bulibaşa”. Von sas xarane źene thaj šêrutne Řom, save ankêrenas kontaktur maškar peski komuna thaj maškar le raj. Ando bêrš 1963 e familija Cioabă munčisajli kataj Transilvanija ando foro Sibiu, kaj la Luminiţako dad, o Ion Cioabă – Piţule, prinźandilo sar »Ampêrato le Řomengo«. Pe kodja vrjama, o têrno Nikolae Gheorghe sas le Piţulesko personalno sekretaro.

E Luminiţa butivar uporedil pesko trajosko drom thaj o drom sar avili voj poetesa la sudbinasa kataj Bronisława Wajs - Papusza; similarno sar kuća angluji ašundi řomaji poetesa, vi e Luminiţa anklisti kata jek nomadicko komuna, či na či voj dobisardja jek formalno edukacija kana sas śejořî. Kana sas voj deš-u-panźe bêršengi, laki familija mêritisardja la jekê Řomesa, kas mêklja palal. Laki familija č’ eg data či dja laki želja palaj edukacija dumo, čiti lako drom, te avel voj autorka. V’ e Luminiţa paćal, kê voj bijandili te avel poetesa thaj kaj sî lakê śinado kodo drom, i ako arakhêl voj bute thanende baro kontra.

E Luminiţa sî avtorka katar vuni poezijakê knjige (dikh alome poemur),thaj avtorka katar jek multilingualno kolekcija [xarne pričengi: Link_intern lit_00182]. Voj sî vi editorka kata diverzni bifikcionalni publikacije, kaj sî śinade la memorijakê narativongê thaj la oralnona historijakê kata l’ Řom, save preživisarde e deportacija ande Transnistrija. Maj dur sî voj vi avtorka kata filmoskê scenerije thaj režiserka kata filmoskê dokumentacije, save sî śinade la historijakê thaj kulturakê peskê kaldêrašickone narodoskê. Ande paluji vrjama sî voj vi angažirime pe religijaki sama (uključime pala jek biblijaki translacija ande pesko kaldêrašicko dialekto). Voj marel pe vi pala kodja, te priznajil pe o Romano Holocausto ande Rumunija.

E Luminiţa barili ande kasavi řomaji grupa, kaj sas bute bêršenca tradicija, te mothon pe paramiča. Anda kodja arakhas ande lakê prozakê buća narativur thaj motivur kata lakê narodoski oralno tradicija. De, laki poeticko ljuma sîkhavel vi lako kompleksno sensiviteto. Similarno sar ande la Papuszaki poezija, sikhaven vi la Luminiţakê poemura jek specificno Řomengi percepcija thaj jek naturalno thaj supernaturalno phanglimos, bi te na peren ando kližejo, te aven le Řom romantisirime thaj egzotisirime.

E Luminiţa ramol barja kompetencijasa vi pe řomaji śib thaj vi pe rumunicko śib, thaj paralelno publiciril peskê iskirimata v’ ande l’ translacije.

(Translacija: Mozes F. Heinschink)

Alome bibliografija

Mihai Cioabă, Luminiţa. 1994. O Angluno la Phuveako. Rădăcina pamîntului. Die Wurzel der Erde. Earth’s root: poezii. Traducerea în limba germană: Beatrice Ungar; traducerea în limba engleză: Mircea Ivănescu. Sibiu: Editura Neo Drom.

Mihai Cioabă, Luminiţa. 1997. Negustorul de Ploaie / O Manuš kai Bitinel Brîšind. Sibiu: Editura Neo Drom.

Mihai Cioabă, Luminiţa. 1997. Poemurea dă arateara thai ades / Poezii de ieri şi azi / Gedichte von gestern und heute / Poems of yesterday and today. Sibiu: Editura Neo Drom.

Mihai Cioabă, Luminiţa. 2002. O Čem o Hasardo / Ţara perduta / The Lost Country / Das Verlorene Land. Sibiu: Editura Etape.

Mihai Cioabă, Luminiţa. 2006. Deportarea în Transnistria. Mărturii. Sibiu: Editura Neo Drom.

Mihai Cioabă, Luminiţa. 2010. Romane asva / Lacrimi rome. Sibiu: Fundaţia Social-Culturală a Romilor “Ion Cioabă”.