O Veijo Baltzar (bijando 1942) sî o pioniri la řomaja literaturako ande Finska thaj pe antrego ljuma. Vov bijandilo ando foro Suonenjoki ande južno Finska ande jeg phirimaski familija. Lesko dad sas grastesko eksperto thaj leski dej sas zanatlija kaj sîćardja peskê śavořên te čiton thaj te laśaren von literaturakê kidimata.
O Veijo teljardja sar novelisto thaj vizuelno artisto ande 1960-utne bêrš. Vo ramosardja but teatroskê kotora, poemur, libretur, filmur thaj televizijakê scenarije. Vo sas vi režiseri kataj narodno opera »Orli”, kaj khêlen 200 artistur. Leski totalno produkcija ankêrel maj but de 70 delur. Ando bêrš 1976 o Veijo formirisardja o angluno nordicko řomano teatro »Drom«, thaj ando juli 2002 organuisardja vov la osnovako kidimos kata International Roma Writers Association ande Karjaa/Finska.
E ideja te formiril pe jeg maškar-themutni řomane avtorongi asocijacija ankêrenas le řomane intelektualcur bêršenca ande godji. Po agor kata l’ 1990-utne bêrš, o Veijo teljardja te formiril jeg mrjaža pala ’k organizacija, savi kidel le maškar-themutne řomane avtorur. Jek signifikantno etapa aresla pe ka novemberi 2001, kana semnosardja pe la »Kelnaki Deklaracija« palaj formacija kata International Romani Writers Association. Kaća deklaracija diji sas signatura, vorta pe ‘k seminaro kata řomane poetur, avtorur thaj žurnalistur, savo organizuisardja o Deutsche Welle. Ando bêrš 2002, řomane avtorur kata deš-u-duj Evropakê thema thaj vi but maškar-themutne artistur, finskakê političarja, politikakê thaj kulturakê aktivistur kide pe ando foro Karjaa pala la inauguracijako kidipe. O Veijo alosajlo sar prezidento kata IRWA palaj perioda 2002-2005.
De kata o bêrš 1965 o Veijo marel pe pala l’ řomane čačimata. Adjes sî lo phirimasko intelektualco ande diverzni kulturakê thaj politikakê forumur. Ande leski knjiga »Towards Experiential Philosophy« (2014) anel vov o modelo kata jek interkulturalno edukacija thaj anzarel alatur pala jeg malado pluralizmo thaj pala jek laśo trajosko kvaliteto ande adjesuji Evropa.
La Finskako Prezidento, o Tarja Halonen anzardja le Veijoskê 2011 la paćivako titulo ›Kulturako Savetniko‹. Ando bêrš 2002 o Veijo dobisardja la literaturako prajzo »Arvo Turtiainen«, 2008 dobisardja e medajla Mikael Agricola thaj 2016 jekh ašarimaski paćiv kata »European Roma Spirit Award«.
(Translacija: Mozes F. Heinschink)
Bibliografija (ekscerpto)
Baltzar, Veijo. 2014. Seitsemän kielen kitara. Helsinki: ntamo.
Baltzar, Veijo. 2014. Towards Experiential Philosophy. Helsinki. ntamo. ISBN 978-952-215-509-2
Baltzar, Veijo 2012. Kokemuspohjainen filosofia. Helsinki: ntamo.
Baltzar, Veijo. 2008. Sodassa ja rakkaudessa. Helsinki: Tammi.
Baltzar, Veijo. 2000. Phuro. Helsinki: Tammi.
Baltzar, Veijo. 1990. Musta tango. Helsinki: Tammi.
Baltzar, Veijo. 1988. Käärmeenkäräjäkivi. Helsinki. Tammi.
Baltzar, Veijo. 1977. Mustan Saaran kristallipallo. Helsinki: Tammi.
Baltzar, Veijo 1973. Mari. Helsinki: Tammi.
Baltzar, Veijo. 1969. Verikihlat . Helsinki: Tammi.
Baltzar, Veijo. 1968. Polttava tie. Helsinki: Tammi.