Skurto e Rusko Romen, isi lungo historija te train ko akava them, e komunitete train ko Chacherigeski thaj Centralno Ukranina, numa von gele vi ki Fransa, Kanada thaj ki Amerika. Baro Romengoro numero gelas thaj ko Shvedo vi ki Franca ki vrama khana sine o kritichno period kotar e Krimejako maribe. Majbaro Romengo numero si ko Shvedo thaj ki Fransa, dzikote e javera gele ko Teluno Amerikako Kontinento.
Rusijako Khelibe thaj Operete
I Rusija kedela baro palikheribe pala i kultura thaj o arto, butivar si panli e baleteske kompanijencar sar sar so si o Bolshoi, Kirov, Eifman Baleto, Baleto Mariinsky o Baletoko St. Petersburg, phanli si thaj e baleteske shkolencar sar so si o Baletsko sistemo Vagnova. Baro numero kotar e legendarno baleteske khelutne iklile akatar, sar o Mikhail Barishnikov, Vaslav Nijinsky, Rudolf Chametovitsch Nureyev, Agrippina Jakovlevna Vaganova, Anna Pavlovna Pavlova, Michel Fokine thaj i Marius Petipa. Von savore avena kotar e Rusija, thaj buteder si pangle e Rusisko Baleteja kotar e Sergeja Diaghelevko. E upre vakerde anava si dikhle sar kanonsko figure ki Rusisko khelibaski historija. Sa dzi kote isi baro numero kotar e folklorno kheliba thaj avera stilora kotar e javeripa sar so si i korkorinacija, amaro fokuso ka ovel cereder pala o pindzaripasko stilo so si panglo e Rusisko Romane khelibaja.
O Rusisko Romano khelibe si energichno thaj ekspresivno savo chuvela andre komplesno khelibe e phundrencar, simularno sar so si o Flamengosko phundrengo kheliba, vazdindoj e pike thaj e vasta. E dzuvlja legarena koloritno cohi/suknje, kola so dzana anglal palal, thaj sa kodo si vazhno thaj integralno kotor kotar o khelibe. E murshengo khelibe si energichno, olengero khelibe si sigo thaj ritmichno chalavindoj e phundrencar, e khelutne palmencar khuvena pes ko torso thaj pe phundre, pe phundrencar hutena ucheste upre.
O khelibe si dinamichno e gilavutnencar, bashalipaja e gitarencar, si violine thaj varekana vi tambourine. O Rusisko Romengo khelibe si sar imaginacija than ko khelibaski historija kova so cera pecera resela dzi ko internacionalno auditoriumo. Sar so si vi angleder mothovdo, e Rusko Roma kerde migracija ko javera thaj javera thema, leindoj olencar olengero arto thaj o loshalipasko kheliba.
Angleder amen vorbisardam pala e Rusisko Romane horora so sine kerde ki Moskva thaj ko Saint Petersburg. Ko agor katar e enjavardeshto shelbershipe, ko jekh ko akala Romane horora o dirigento sine o Nikolai Shishkin, khon kerdas i avgo Romani thetroski trupa. Ko 1886 bersh, i trupa kelda khelin/performasa operetta tela o anav »Цыганские песни в лицах« (Gypsy Giljake Muja, 1886 shel bershipa), savi so dzala sine nekobor bersh. Aver opereta si, O »Der Zigeunerbaron« (Gypsy Barono, 1887), savi so sine hramosardi kotar o Johann Strauss, thaj i premijera sine ko Aprilo 1887 bersh kheldi kotar o Shishkin-eski trupa. Ko 1888 bersh, o Thetro Maly premierno kheldas o kotor »Veshakere Chave«, avgo opereta pe Romani chib keldi kotar Romani trupa. Ko1920 shelbershalipe, o Shishkin organiziringja avera operete, kola so motivirinena sine e Romane gilavutnen, khelutnen, muzikanton thaj artiston te keren peske performance/khelina ko USSR.
E Rusisko Romane komuniteten isi zurali performansa ki sasti artistikani tradicija. Glavno/principatno kotor katar adaja historija crdela kotar e Theatro Romen, kova so si locirimo ki Moskva.
Vazhno si te mothovel pes kaj o Rusisko Romano kheliba ulavdas pes thaj si ko unikatno than kilumapeske khelibaja sar andre ko them kidijal vi avri kotar e Rusija palikerindoj e institucijenge sar so si o Romen Theatre. Jekh vazhno egzamplo vash e kompanija si kaj olakere perfomanse si performirime kotar e Rusisko Roma, vi kidijal sar gasave ikljovena pire khelibaja avri kotar e Rusija sar, so aba azutisarda len i Saeeda’s Yagori Gypsy Khelibaski Kompanija kotar i Bari Britanija. Javer egzamplo si o Festivalo Yagoriko Oslo, Norvegija.