‘Butivar ginsisardem, so te o Harry Potter sine Romano čhavo... jekh jekhutno drumo te kheres kodo si te ovel tut Romano herojo ko paramisa...’
George Eli, režiserka
02 Rolje
‘Manglem te lav o filmo sar narativo te hačarav thaj te dav perspektiva vi glaso mire komunitetake.’
Artur Conka, režiserka
Telal o punkto ‘Rolje’ khamel pes te kerel pe ilustracija pe historijakere egzamplora pala i Romani prezentacija ko filmo thaj pe Romane artistongi buči kola si mamuj/kontra pe stereotipongi prezentacija. Trujal e re-evaluacija pala e kontrasora pe historijake narativija vi vizuelno tradicije, akala neve kotora dena šaipe te len pes neve Romane karakterija kola si neve thaj re-definirinena e rolje ki kinematografija. E filmora ki akaja kategorija si vaj e forme kotar e korkorutno-prezentiribe vaj filmora kola so sikavena e Romane komunitete olengero trajo trujal varesave paše relacije vi horipa.
Trujal i historija ko filmengo kheripe, e Roma sine stereotipno prezintirime. Kotar e negativno Romane karakterora, butivar sikavde katar e parne khelutne/aktorija, kotar e filmengi era si bi tono, si egzotično Romengero sikavibe ki kinematografija kotar e 1950-to šelberšipe vi 1960-to šelberšipe, dži ko clichés/kliše ko Disney filmora sar o Hunchback of Notre Dame, Romani reprezentacija sakana sine perdi e stereotipencar.
Ko kontasto, pionerija ki Romani kinematografijaki korkorutni-prezentacija kolen isi kritičarsko refleksija pe kodola historisko sikavibe pe Romane karakterija vi neve propozarola ko akava drom. Vi kodo so akaja direkcija/drumo/astarela peste javer žandrija vi forme, astarena pes dži ki bazično filozofija pe filmeski produkcija: te šaj te kreirinen pes thaj te ovel medijacija pe korkorutno –imidžo musaj te oven sikavde baro numero kotar e personalno Romane storije genavde kotar e Romane komunitete olengere glasosar.
E filme isi zor te irisarel palpale i oralno tradicija e retoričko stiloren kola si definirime thaj ačavde ko Romane komunitete, olengeri čhib thaj olengeri storija trujal e šelberšipe. Adala so kreirinena Romane kontra-pikture lena andre neve tehnike ko storijenge mothoviba thaj sikavena e Romen ko kompleksno sakodiveseske rolje, čhivindoj akcento pe turlije/javer Romano identiteto. E karakterija si definirime na num ape olengero identiteto, numa vi pe romnja aktivistke, čhave kola so mangena te sikljoven murša kola so kerena vareso thaj kerena buči ko ruralno vi urbano thana/umala.
Dži kote i slobodija vi i demokratija irinela sine palpale e Romen ko buteder areje/umala, o filmo ačhovela sar kritičko instrument te sikaven pes e hakaj pe slobodija kova so khonik našti te lel kola si ko socijalno memorije vaš butede autorija, genindoj vi e Romane autoren. O javeripe pe filmeske rolje kola so sikavena e Romen ko agor katar e bišto šelberšipe, butivar sikavela pharuvibe kola so džala phareste na sigate pe Romani prezentacija. Sar te si, e kreatorija džana dureder te maren pes e institucionalno pharipencar, olengere glasora vi akana naj šunde maškar e važno bare thana.