O žanros manela (sg., manea) hino rumuňiciko etnopopsko žanros, so mišinel kheratuno phurikano bašaviben le romaneha, južno balkanskeha, stredno vichodoha the globalno popularno bašavibnaskere vecenca. Hino sikhado buteder le profesijonalno romane muršenca – lavutarenca (lăutari, sg. Lăutar) pro bijav the fameľijakere mulatišaga, kluba the pro bašavibnaskere videja.
Manela
O Manele pes pal e revolucija andro berš 1989 ačhiľas igen popularno, nekbuteder maškar o rumuňicike the romane terne. Sikhavelas neve, na agorikane socijalna podmjenki. O Žanros kerďas halasišagos maškar o sikhade the profesionalno elita, so les ľikeren vaš o brutalno, džungalo, he cudzo le rumuňicike maškarthemutne charakteriske.
O žanros manela hino ovplivňimen stupňicenca andal e Turcija (sar hicaz), save varekana len mikrotona the virtuozno improvizačno inštrumentalno pasaža. Buteder ritmos hin juhobalkansko čočkos/kiuchek andro tipos 2/4 a 4/4. O sintenzatoris del but andal o “orjentalno” hangos, jekhetane le elektricko lavutenca, akordeonoha, klarinetoha, saksofonoha the le bubnenca.
Adaďives o manelista eksperimentinen the buchľaren peskere štila the techňika perdal o bašaviben, pro sikhaviben subžanra – reggaeton, hip-hop, rap the blues.
Village wedding in southern Romania. Ionuţ Ştefan (vocals); Băieţică (accordion) and Alin Zaharia (electric violin). Cartojani, Romania. 2017.
Credit: Margaret Beissinger
Andro 70’ the 80’ berša pes o žanros vičinelas muzică sîrbească (serbsko bašaviben) a paľis muzică turcească (turciko bašaviben). Kada bašaviben has zaphendo la nacijonalno komuisticko vladaha, aľe maškar o džene džalas undergroundones. Pal o agor komunista pes tromades the savoredženenge phuterďas sar muzică orientală (orjentalno bašaviben), kada bašaviben sikhavenas buteder o lăutara.
Romano gitaristas o Dan Armeancă pes ačhiľas bareske andro 90’ berša, has oda mek o giľoša Adrijan Copilul Minune (Čudoskero čhavoro) the Vali Vijelije (Vzdušno voros), so denas avri hitos pal hitoste. Pro agor 2000 beršende pes o žanros pro furt vičinelas manela, kana pes sikhaďas aver vlna manelista, maškar lende has o giľoša Nicolae Guţă the Florin Salam, adaďives nekbareder manelistas. O žanros pes ačhiľas povino repertoaris na ča perdal o romane, aľe the perdal o rumuňicike phurikane bijava. Jekhetanes čirlatuno romano solovo kheliben manea, džuvĺikano kheliben le cikne the kovle krokenca the kovle hazde vastenca, pes ačhiľas bari moda perdal o džuvľa the perdal o murša.
Rights held by: Carol Silverman (text) — Martin Gális (translation) — Iveta Kokyová (translation) | Licensed by: Carol Silverman (text) — Martin Gális (translation) — Iveta Kokyová (translation) | Licensed under: CC-BY-NC 3.0 Germany | Provided by: RomArchive