E Uhrovska kolekcija thaj lake interpretacije den ekh buterigutno primero sar e roma thaj e muzika savi von baśalde aćhel ignorime, karikaturime, idealizirime, thaj trubusardi vaś sisave khajekh komersialne aj psixologikane resa.
Romane exura ando o lipe e Uhrovskaki vastramosarin (manualno skripto)
Inklisti ando o 1730-to berś, e Uhrovska vastramosarin sas akhardi palal ekh slovakano foro thaj thol andre ekh ververipe katar khelipenaske kotora notirime vaś e violina (kemana). Kadaja melodiengi kolekcija śaj ka avel trubusardi vaś bare – aj śerutne (liderja) – vaś bande ande o Ungriko Them, Slovakija thaj maj dur. Debatura vaś romano xulajpe (autoripe) aj efekto thodipe ande kadala muzikalne kotora keren iljustracija vaś o istoriografikano angleakharipe vaś o inkalipe e romane kreativipenasko katar e popularne ideje vaś “ciganipe”.
Kadava debato sas reflektirime ande moderno praktika vaś ker-resavipe (performacija) e ramosaripenenca sar e “Telemann: E Barokone Ciganura,” kerde katar o Ansamblo Caprice telal e o vastingjaripe (direkcija) e Matthiaske Mauteske. E ramosaripenasko notengo liniape kerel o argumento kaj e Uhrovska vastramosarin sisar representiril e “ciganonegi” (“gypsies”) mistikani praktika, kate e potencialnone de-etnikanizirime maj cikne naxtaresa (kejosa) G.
O drom ande savo kadava pakjalno korkorutnipe katar o śerutnipe sas gindisardo, ande dori e themeske legijenca, religija aj kultura, paśe sako drom bikinda maj but vaś o na-romano ramosaravno kozom vaś e manuśa kon si sikavde.
Romane muzikantura, sar manuśa, sas thaj si bareste bidikhlinde katar e sikavde, promotiorja, thaj i katar e publikake kotoravne (membrura) turjal peski sasti istorija. Lengi muzika sas thaj si aśundi – thaj but devrja sas aver etiketo dindi sar “na-ciganoni” aj “ciganoni” ande pesko xaingape (inklipe) – ama lenge personalne identitetura thaj kompozionalne procesura sas maj but drom pakjaine katar e avrutne kozom te ćaćuneste aven andreline thaj akhjarde.
E Uhrovska kolekcija thaj lake interpretacije den ekh buterigutno primero sar e roma thaj e muzika savi von baśalde aćhel ignorime, karikaturime, idealizirime, thaj trubusardi vaś sisave khajekh komersialne aj psixologikane resa (celje).
Date e roma sas paśeste subekto pe themeski dindi robija, ekstra lovelipenata aj meripenasko krisope bazirime sade pe lengo xaingape, o sikavdo o James Scott ćaćes godisarel len te aven ekh katar e grupe save khajekh drom naśle katar e themeski zor.
O drom ande savo kadava pakjalno korkorutnipe katar o śerutnipe (guverno) sas gindisardo, ande dori e themeske legijenca (zakonenca), religija aj kultura, paśe sako drom bikinda maj but vaś o na-romano ramosaravno (autoro) kozom vaś e manuśa kon si sikavde (reprezentuime).
O Ansamblo Caprice sikavel liberime versija vaś Barok muzika via o anglalakharipe so khajekh śaj pakjal te avel romani kultura, i te e akanutne veriferime romane elementura si barthode (limitirime) źi ka e elementura sar e ataka e doricirdinjaki ande e kombinaicja e ruvale (brutalne) kaśtenca (hangenca); ni ekh katar e texnike si avrithodine (ekskluzivne) e romenge.
O “ciganipe” si o ekhto kaj but si pindźarde lesa: ekh butrigani sfera vaś e gremadime fantazija, kajte e roma aćhen sipetorja vaś sa kadale bukjange save e turjalni kultura kamel te zorjavel aj naśti te len len peske; normalno, date naj sasteste, kaj si avel le buki seksosa, e bilogikane idee vaś skepipe kaj si dinde vaś laćhi mera.
Vaźe, date o siguripenata e Ansambloske Caprice vaś o “ciganope” e Uhrovskake vastramosarinake, ekh lungo sigo-ramosardi ramdini (artiklo) vaś e vastramosarin naj la andre ni ekh phenipe vaś e roma. Kamoli, voj spekuliril te e vastramosarin representiril slovakani aj ungrikani kultura.
E angle-avne esetura kaj si thodine ekhethaneste e kopienca (faksimilenca) ni dine maj but duda (lumina) pe o subekto. Ćhanil kadava kaj o romano efekto pe – aj o kompozicinno kotor ande – e Uhrovska vastramosarin si sasteste gidinsardo?
Te paśavos karing kadava pućipe si vastno (importantno) te akhajras kaj si śtar fundamentalne aspektura karing o drom ande savo e roma den ande istorija. O avgutno drom śaj te avel dyrkome sar vakumi. Kaj maj but katar e roma sas biźangle (date ni sas savore lendar), paśe sa katar lenge aktualne phenipenata katar maj anglal o 20-to śeluberśipe, aver katar e giljange tekstura, xasardile. Te von si źuvde, von si paśe sako drom ande averenge dokumentura arakhade, xarakterizirime katar avrutne.
O dujto reźimo si kadava e ćingarako (argumentosko), soske e ungrikura, slovakura, rusura, ćexura aj spanjolura ćingaren te aj na khajekh dipenata (sisavo katar cimbalomeske kotora źi ka flamenko) sikaven (representuin) romano muzikanipe, aj si sade (numa) reflekcije vaś ekh thanutno (lokalno) aj themutno (nacionalno) stilo, baśaldo aj khajekh drom “bangjardo” katar e roma, kon si pokinde te baśalen.
Amen ni źanas siguripenasa e romengi rolja kaj sas kheldi ando barjadipe vaś e khamtelune rigako (Western) kadja akhardo “ekhthanutni muzikalno praktika” ama maj but katar kadala kon sikile o dovodo pakjan kaj sas vastni (importantno) dori (konekcija).
O trindo reźimo, o “ciganipe” si o ekhto kaj but si pindźarde lesa: ekh butrigani (kompleksno) sfera vaś e gremadime fantazija, kajte e roma aćhen sipetorja (repositorja) vaś sa kadale bukjange save e turjalni kultura kamel te zorjavel aj naśti te len len peske; normalno, date naj sasteste, kaj si avel le buki seksosa, e bilogikane idee vaś skepipe (liberipe) kaj si dinde vaś laćhi mera.
“dikhipe via bidikhipe”
Kadava si ekh versija vaś o klasikano doripe maśkar e uprune (dominantne) thaj telune grupe, thaj sar gasave, paradoksalno kadava trinto reźimo thol andre vareso so ame śaj akharas “dikhipe via bidikhipe.” Kadaleske, e keravne vaś o ciganipe esencialno ni kamen te źanen o ćaćunipe e romenge thaj so te kerenas “von” te kerenas “gadathe”. Agorneste, si ekh mudaripenasko reźimo, kaj si iljustririme but sigate katar e xoxavipenata sar ande e televizijane serie Muro Baro Thulo Ciganono Abjav thaj kaj thol andre prasapenaske representacije e romenge.
Laćhipenaske aj bilaćhipenaske, sar sa e istorikane źanen, o pakjape naśti te naśaldindol pes katar o istorikano ramosaripe. Amen ni źanas siguripenasa e romengi rolja kaj sas kheldi ando barjadipe vaś e khamtelune rigako (Western) kadja akhardo “ekhthanutni muzikalno praktika” ama maj but katar kadala kon sikile o dovodo pakjan kaj sas vastni (importantno) dori (konekcija). Kadaleske, ekh grupo kaj sako drom formirisarda diskursivno periferija sas ćaćeste ande e samako centro pe khajekh vrjamura thaj vaś khajekh istorikane manuśa.
Si, sar i aćhel, khajekh zoralo dovodo e romenge ande e Uhrovska vastramosarin. Ekh cikno pasaźo, numerime 230 ando katalogo, si markirime “Ciganura” (roma). E avtrune manuśeske jakhake, vov si ekh but cikno kotor, śaj khajma gadiki but durutno kaj o Ansamblo Caprice naśalda les katar peske jakha. Naj śukar źanglo so e res ćhanil (phenel) – te si ekh kotor kaj bućhol “O Romano Khelipe” aj vareso kaj sas notenca ramosardo palal o kompozitoro te aśunel ekhe romane muzikanto te baśalel.
E roma si phareste te thanutnis len muzikologikaneste ando o deśoxtoto śelberśipe, ama bi te avel ćingar von dumodine (źutisarde) te formirin i atoska o muzikalno majsino (mainstream).
Rights held by: Michael Beckerman — Petra Gelbart (text) — Angel Ivanov (translation) | Licensed by: Michael Beckerman — Petra Gelbart (text) — Angel Ivanov (translation) | Licensed under: CC-BY-NC-ND 4.0 International | Provided by: RomArchive