Klasicko bašaviben

Rodipe

Jonathan Bellman

Verbunkos

Verbunkos (katar o njamcono Werben, te reklamiris aj te angaźiris) sas ekh tipo vaś ungrikani tancoski muzika popularime katar e romane muzikantura ando o astaripe vaś o 18-to śelberśipe.

Źi ando o terno 19-to śelberśipe, ekh artoski muzika kaj sas efekto thodini katar o verbunkos astarda te lel ekh forma, buxleste via e performacija vaś gasave virtuozura sar o Janoś Bixari (1764 berś – 1827 berś), ekh katar em e avinale thaj em e kamle romane bandake śerutne

Ando astaripe, e funkcija kadale muzikake sas te del dumo ando o angaźiripe vaś soldatura ande e austro-ungrikani armija. Gasave prezentacije sas kerde vaś ekh serie vaś tancura, katar em e pakivale źi ka em e terne thaj entusiazirime, katar e soldatura save kerenas visite. Kadala sas akompanime katar tancoski muzika (tipikaneste baśaldi katar romane baśalne) vaś barjardo sigope thaj briliantnope.

Źi ando o maśkar e 19-tone śelberśipenaske, o verbunkos ni maj sas trubusardo sar ekh angaźiripenaski muzika. Vov barjolas ando o emblematikano ungrikano tanco savo sas źanglo ande sa e Europa thaj avrjal sar o csárdás (aj khaj ekh droma czardas, thaj čardáš ande e ćexikani ćhib thaj slovakani ćhib) – katar o ungrikano alav kaj trubusavol vaś “pijavin [kyrćimava]” aj “kafenjava”.

A Romani girl in a wide red skirt dances on stage to csárdás music played on the violin by Ivan Gyokeny.

Rights held by: Jan Žahour | Licensed by: Jan Žahour | Licensed under: CC-BY-NC-ND 4.0 International | Provided by: Jan Žahour – Private Archive

Źi ando o terno 19-to śelberśipe, ekh artoski muzika kaj sas efekto thodini katar o verbunkos astarda te lel ekh forma, buxleste via e performacija vaś gasave virtuozura sar o Janoś Bixari [János Bihari] (1764 berś – 1827 berś), ekh katar em e avinale thaj em e kamle romane bandake śerutne.

Ćardas (csárdás), kaj avilo te thol andre bisigjarne sekcije (lassú aj lassan [lagano], but devrja thol andre ekh xarakterno punktirime ritmo) thaj sigone, virtuozne khaj ekh (friss aj friska [terno]), kaj si kerde buxleste katar e źestura save inklen katar o verbunkos.

Rezultatura katar e verbunkos muzika sas publikuime katar o 1784-to berś maj kote na se ando o Ungriko Them ama i ande e forura sar e Viena. E Vienale kompozitorja (sar o Hajdn [Haydn], o Mocart [Mozart], o Betoven [Beethoven], thaj o Śubert [Schubert]) kadaleske naj ka trubulas len specialno kontakto e Ungrikone Themesa aj e ungrikonenca, sar si but duvare phendo, te maladon kadale muzikasa: voj sas sa turjal lende ande Viena.

Rights held by: Jonathan D. Bellman (text) — Angel Ivanov (translation) | Licensed by: Jonathan D. Bellman (text) — Angel Ivanov (translation) | Licensed under: CC-BY-NC-ND 4.0 International | Provided by: RomArchive