‘O bisiklo manuś and-o avindipen sar phenel pes, naj te ovel o manuś savo na ʒanel te drabarel i alfabeta, tok odova so na ʒanel te lel fotografia. Ama śaj te ginas sar manuś so na ʒanel te drabarel vo odole fotografes so naśtin te drabarel pesqe xodutne fotografie?’
Walter Benjamin (1931, A Short History of Photography, rinćhibǎripen katar Stanley Mitchell)
Kuririmo kotar o André Raatzsch
So fora po but o manuśa paćan so i realiteta si odova so sikaven o medie, o filmǎ thaj i fotografia. Palem si baro pućhipen te ʒanas val akava si i ćaćutni realiteta.
Isi amaro godorvalipen thaj amaro demokratiko hakaj te alosaras so dikhas and-o tasfir: so dikhas amen andre ? “Avere ratesqe manuśen” ja “amare somthemutnen”? Pućhas amen val si te ovel jekh dǐves jekh evroputni politika e tasfirenqi anda savi śaj te haćaras fededer o komplekso koneksi maśkar amaro dostipen thaj amari historia? Jekh politika e tasfirenqe anda savi i fotografia si te sevel sar maśkarni kaj te tordǎras palem amaro xod tasfir – jekh xod tasfir savo putrel amenqe jekh avindipen.
Kamlol pes amenqe fotografie save sikaven amaro manuśikani digniteta thaj save keren dikhlǒvera savorrenqe o serimata save sas xasarde ja avrićhudine katar-o kolektivo somʒanipen: Rromenqe tasfira save phanden khetane o xasardo ʒanipen amare mutualone eksperiencěnqo and-i evroputni historia thaj savo thovel amari khetani phendli/baxt-bibaxt and-o angluno plano.
Val si te ovel jekh dǐves jekh vaxt anda savo o dikhipen so kerel kodifikacia thaj ovel katar-i dominanto strategia e reprezentacienqi śaj te paruvdǒl thaj anda savo jekh politika e tasfirenqi śaj biandǒl odothe kaj o fotografie si labǎrde kaj te vazden barabar hakaja thaj patǐv, manuśikani digniteta?
Savorre ʒene save vazden medie, savorre ʒene save keren tasfira save dikhen len vi odola so si len tasfira so lile on korkorre, savorre arakhlǒn mamuj jekh bari problema kaj te ʒamaven jekh khetani politika e tasfirenqi, jekh gasavi politika savi anel jekh laćheder avindipen amenqe savorrenqe.
Rights held by: André Raatzsch (text) — Xhivan Duka (translation) | Licensed by: André Raatzsch (text) — Xhivan Duka (translation) | Licensed under: CC-BY-NC 3.0 Germany | Provided by: RomArchive