E artisturen andar o teatro si bari ekspirianca ande kinematografia. Von khelde role ande 15 bašalimaske thaj tv filmura: “Tsyganka Aza”, “Gory Dymiat”, “Chardash Monti”, “Nazar Stodolia”, “Bukhta Smerti” etc.

“Romansa” kerda bari bući thaj sikada piro profesionalizmo, kreativizmo sar vi socialo aktiviteto thaj godolese po berš 2003-to teljarda te astarel love katar Ukrainako governo. Kava teatro si kreativo thaj mentalno centro ande savo bućaren bare rromane profesionalcura, pindžarde pala piri bući ande sasti lumja. Ande ko-operacia artistikane agencienca ande but thema o teatro kerda fokuso pala piri estetika, profesionalno edukacia terne romane artisturengo.

Pala bari kontribucia ando buxljaripe multinacionale kulturaki ande Ukraina o teatro thaj o rajo Igor Krikunov astarde nagrada katar o Komiteto e Ukrainako savo akharelpe “Sunto Nikolai Chudotvorets” pala barjaripe lačhipasko thaj paćivako ande sasti lumja.

Kana sasa kerdino dešto bijandimasko dive e teatrosko pe šerutno than ande Ukraina, Ande Nacionalno Palata “Ukraina” o teatro kerda nagrada pala romenge amala savi akharde “Amala” thaj savi si dindi majpindžarde manušenge ande Ukraina thaj andar aver thema, pala piro lethanipe ando arakhipe rromane kulturako. E nagrada astarde: preztidento e Ukrainako Leonid Kravchuk, šerutne manušeske ando foro Kiev Aleksandar Omelechenko, šerutno pala Donetsk region, Anatoli Blyzniuk, režiseri Grygori Kokhan, šerutno pala Rusiako teatro “Romen” Nikolai Slichenko, Ukrainako artisto Vladimir Gryshko, Raisa Udovikova, Leonid Sandulenko, šerutno pala romani bašalimaski grupa “Singarella” Zhanna Karpenko, Igor Krikunov.

Bašalimaske dramake kotora e teatroske si nevo drom pala purani literatura thaj sar pe kodo dikhen e Rroma. Ukrainako artisto Igor Krikunov, savo si phućardo na numaj pe kodo kaj si Rrom, vov si phućardo vi pe kodo sar rromani kultura dija inspiracia pe bare artistura sar sesa: Puškin, Leskov, Paganini, Tolstoy, Kuprin, Staritsky, Garcia Lorca, Liszt...

“Rromano bašalipe” (režia Lina Kostenko)

Ande kava dramnako kotor e tema si e poete thaj e manuša kaski analiza kerel o režiseri Igor Krikunov mašar sa-vramaki sunto pustik e Biblia. O Krikunov sikavel bari dukh thaj baro vazdipe opre e manušesko thaj vazdel opre pučipe mašar manuš thaj aver manuša. Šerutni džuvljikani rola si e papuša savi barili opral aver manuša thaj lengo či-xaćaripe, či-kamipe, savi sasa muklini pe phuv, savi si tradini thaj šaj phenelpe ande sasti luma: “Mure manuša phrala thaj penja si e Roma savo krisisardama, dukhadama, diljardama! Kamav murri poezija, dukh thaj šukaripe. Si man murro či-agorisardo trunjariko!” Fundo pala kava dramako kotor si lindo katar čačo trajo Rromane poetako savi akharelpe Papusha (Bronislawa Wajs 1908-1987) savi dživdisarda and Polandia po maškar XX šelberšesko.

“Legenda pala I lauta” (režia Igor Krikunov)

Trin časura dži meripasko šerutne karakterosko savo si krisisardo te merel... Sigo ka vazdelpe opre o kham ande lesko dživdipe... thaj vov kamel te vakarel... e lautasa. Numaj kadi lauta si e lauta bare muzičareso savo akharelpe Paganini. Vov kamel te dživdinel piro dživdipe ando gindipe! Igor Krikunov: “Fakto kaj e Roma sesa bari inspiracia pala artistikano bućaripe rajosko Nicolo Paganini si historia. Murro šerutno karakteri kamel te dživdinel majpalutne časura pire dživdimasko (vi sar suno) varekasa ko či ka lićharel, peravel lesko kovlo them. Baro manuš, artisto Paganini, lesko kamipe, lesko vogi, leski muzika si alosaripe murre šerutne karakterosko sar vi murro sar režiserosko. Apsurdo e lumjako savo si trujal amende tradel e manuše te phandel pes ande piro imaginarno them. Them savo kerda o Paganini pire bašalimasko thaj o them sar vi bašalipe murre themesko si but paše jekh katar aver e lautasa! Legenda pala kava si ande murro dramako kotor.”

“Oda pala Romansa” (režia Igor Krikunov)

O autori pala idea thaj režiseri I. Krikunov phenda pala piro dramako kotor:

“Dži kaj kerdem studije , sikadem pala historia e romansaki, užes xaćardem kaj sa majbare klasikura andar literature, poete thaj muzičara kerde pire maj bare artistikane kotora telal inspiracia katar e romansa- Ostrovsky, Kuprin, Tolstoy, Blok, Grebinka, Fet, athaj Franko. Fundo kadale faktosko si bašalimasko performansko. Romanse katar 19-to šelberšengo, kotora save kerda Ostrovsky ‘Čorri Bori’ thaj katar o Leskov, ‘Baro dromari’, poezia katar o Puškin... dural katar I India avilo ande Rusia, lenge gilja si transponuime ande stepa’’ Šerutni idea si te kerelpe opozicia bare poetikane vorbenca thaj bašalimasa e adivesutne bilačhe pop kulturake thaj te anelpe e romansa ando ilo adivesutne publikako.”

Kava si na svako divesutno festivalo pala kodola save si čače ando kamipe e lumjasa e šukarimasa save keren romane laute thaj gitare. Rromano khelipe, savramaki romansa kasko šerutno si bari artistkinja Ludmila Krikunova. Solo koncertura, participacia ande majbare bašalimaske projektura, tv emisije, foroske festivala, maškar-themutne festivala thaj koncertura, prezentacie, khetanimaske koncertura-sa kava si trajo kreative kolektivosko savo del piro ilo, vogi thaj talento e publikake bare lošalimasa.

Maškar-themutno Festivalo pala Romano Arto ande Ukraina “Amala”

Kerdino si katar Rromano teatro “Romansa” thaj katar artistura andar e Ukraina, katar prezidendto e teatrosko rajo Igor Krikunov ažutimasa e sekretariosko pala arto thaj kultura Ukrainako sar vi forosko Kiew thaj maškar-themutne fondosko “Vozrozhdenie” po 2000-to berš.

Angluni edicia e festivaloski “Amala 2000” savo si kerdino ande šerutno foro e Ukrainako-Kiew kida artistura andar 12 thema: Rusia, Macedonia, Slovenia, Čehikani Republika, Bulgaria, Spain, Moldova, India, Yugoslavia... Profesionalno kolektivo thaj artistura savenca o teatro kerda amalipe pe maškarthemutne festivala ande Europa sikaven Rromano arto andar but regionura, averčhande žanrura thaj stilistikane droma ande Ukraina.

Pe aver rig organizatora e festivalosko sikaven thaj den šaipe Ukrainake publikake te dikhen so keren e romane artistura andar aver thema: grupa “Romano Rat”, Ida Kelarova (Čehikani Republika), “Amala”, “Traia Brizani” (Slovenia), “Neve Roma” (Bulgaria), the Novkovych orkestra (Yugoslavia), “Suit Ispanol” (Spain), teatro “Romen” (Russia), Raisa Udovikova (Norway) thaj but aver.

Rights held by: Igor Krykunov — Daniela Mitrović (text) (translation) | Licensed by: Igor Krykunov — Daniela Mitrović (text) — Dragan Ristić (translation) | Licensed under: CC-BY-NC-ND 4.0 International | Provided by: RomArchive