Čhavo e Romaniakere romnjako thaj Polskone dadestar, o Juliusz Rudko Kawczynski sasa bijamo ko 26-to novembro 1954-to berš ande Polskako foro Cracow. Ko 1957-to berš, oleski familija našlas majangle ande Austria thaj pala kodo ani Federalno Republika Germania. Majanglunes von dživenas ilegalno an nekobor forura. Ko 1959-to berš, von avile ano Hamburg, kote so aplicirinde vaš strancongo pašaporto. Kan lesko dad našti sas dureder te kerel buči sostar sasa le bare dukha kotar kodo so sasa dino puške kotar jekh SS manuš ko Dujto Lumako Maripe, o Kawczynski mukhel pesky škola, numa pali štar berš, thaj kerelas buči te ažutil finansijencar peskere familija. Kodoleske vov biknelas vasteskere čason ande Hamburgosko mačhengo market sa džikote na pherdas deš thaj efta berš. Kana sas les deš thaj enja berš, vov emigririndas peskere avutne romnjasar thaj duje čhavencar ande Khetanutne Thema/Amerika. Čhutimo avri katar e Amerikakere autoritetura, i familija gelas ano Švedo, kote so ilegalno bešenas/trajinas. Sigo pala kodo, von sasa deportirime ki Čačune rigeski Germanija thaj dživenas vi jekhvar ano Hamburg.

Majanglunes o Kawczynski avilas aktivno hemime ande civilno hakajengo miškipe vaš e Germaniakere Sinti thaj Roma. Pe komemorativno mitingo ano Bergen-Belsen ko 1979-to berš vov arakhela pes e Sinto muzikantosar (Stefan) Tornado Rosenberg, kasar sig pali kodo kerel o bendo “Duo Z”. Ko giljavutno-tekstosko stilo tipikano vaš e 1960-tone thaj 1970-tone berša, olengere politikane thaj butivar cinikane lirike/gilja vakernas baš e diskriminacija mamuj e Sinti thaj e Roma ande Federalno Republika Germania thaj vakerenas vaš e represije thaj o genocide so džala majdur. Pe kodi vrama o Kawczynski lijas than ano keribe “Rom und Cinti Union” (RCU) ano Hamburg, kaskoro Šerutno si dži pe adadživestine divesa. Ko decembro 1983-to berš, o RCU avilas membro ano “Zentralratdeutscher Sinti und Roma” [Centralno Konsilo vaš Germaniakere Sinti thaj Roma]. Pe dopaš katar e 1980-tone berša, o Kawczynski thaj o RCU kerenas kampanja vaš kritikane anlize vaš e Nacistongere persekucije upral e Hamburg-oskere Sinti thaj Roma. Olengo štrajko bokhasar ano koncentraciono kamposko memorijalo Neuengammein 1983-to berš savo so andas dži pe kodo te phutren pes e vudara thaj te dikhen pes e dosie ano nekanutno Hamburg-esko “Landfahrerdienststelle” [javere vorbencar: Departmento vaš e buča paše phangle e phirutne manušencar]. Ko 1984-to berš, o RCU kerdas kriminalno rovipe anglal e kris mamuj o nekanutno “rasako reserčero” Ruth Kellermann, numa o krisaripe phelas tele ko 1989-to berš.

Ko palune 1980-tone berša, o RCU ulavdas pes kotar e “Zentralratdeutscher Sinti und Roma” upral e politikane bihaljovipa. Kotar 1988-to berš, o Kawczynski sasa legarutno legalno advokato vaš legalno prendžariba e Romen save so našle pengere themendar ki Federalno Republika. Trujal nekobor demonstracije, maškar lende vi štrajkura bokhasar, protestno maršura thaj khangirengi okupacija, vov vakerelas ko anav e Romengo saven daravenas deportacijasar. Varesave kadale kampanjendar ssasa dokumentirime ano dokumentarno filmo Gelem Gelem – Wirgeheneinenlangen Weg [GelemGelem – Amen phiras amaro lungo drom] (rhizomfilm, Germany, 1989/91).

Sar gesto te lel e manušengi sama vaš e manušikane hakajengo phageripe mamuj e Roma, o Kawczynski sasa Germanijako Zeleno Partijako simbolikano top kandidato ko 1989-to beršeskere Elekcije vaš Europako Parlamenti – simbolikano sostar o Kawczynski, vi dureder sasa bithemsko manuš pe kodi vrama, thaj naj sas les hakaj te alusarel vaj te terdžol sar kandidato. Katar kadi vrama vov reprezentuil e Romengere hakajen vi pe internacionalno nivelo: sar inicijatoro thaj kontribucija pe but korkorutne-organizacije thaj projektura, sar so si o “Roma Nacionalno Kongreso” (RNC), the “Europako Romane Hakajengo Centro” (EERC), the “OSCE Kontakt Punkto vaš e Romengere thaj Sintongere Butja”vaj ano “Europako Romano thaj Phirutnengo Forumo” (ERTF).

Diskografija

LP: 1981, “Ganzanders. Deutsche Zigeunerlieder” [Totalno Vaver: Germananiakere Gypsy Gilja], pläne ‎– 88257.