Abstract
I političko mobilizacija thaj e akcije kotar e Roma thaj e Romane-Tatere komunitetengo ki Norvegija pala e Dujto Lumako Maripe, vazdijas pes pharuvipaja ko ekonomikano, socijalno vi političko forma. Ko avgo dešh beršipa pala o maribe, o them crdija te vazdel buvlo socijalno themutnipe bazirimo pe ideji vaš e ekonomikano egaliteto, barili e pazareski/ marketeski/ liberalizacija kerindoj zureder relacije e Europakere Unijaja ki vrama ko agor katar akava šelberšipe, lendine si sa e obligacije kotar e internacionalno konvencije pe manušenge vi minoritetenge čhačhimata. Maškar olende si e Europaki Konsileski Fremeski/ Agendaki/ Konvencija pe Protekcija kotar e Nacionalno Minoritetija; e Norvegijako gaverno prepindžarela pandž nacionalno minoriteten: Kvens/ Norvegijake Fincora, Bibolde, Vešake Fincora, Roma thaj Romane-Tateren1. Si ina pakivalipe /ambivalence/ maškar e Romane-Taterenge organizacije, pe nacionalno minoritetengo statuso; vareko si mamuj o status numa vareko naj del volja pe leste2.
Akava javeripe maškar e Romani-Tatere thaj e Roma si bazirimi pala e historikane vi čhibjakere javeripa sar vi o javeripa ko konako organiziribe vi interakcija3. E Romane-Taterengo avipen gindil pes kaj si katar e Romengeri migracija ki Skandinavija kotar e 16-to šelberšipa, dži kote pale e Roma avile ki Norvegija ki vrama kotar e 1880 šelberšipa. I politika kerdi vaš e Romane-Tatera dominirinela kotar e ideje pe asimilacija kotar e dujto kotor taro 19-to šelberšipe sa dži ko 20 šelberšipe4, dži kote e politike pala e Roma ko avgo kotor katar e 20-to šelberšipe šaj te mothoven pes sar ekslkuzija, džaindoj pala i ideja kaj e Roma na preperena sar političko akterija ko politikako konteksto kotar e Norvegijako minoriteto pala e Dujto Lumako Maripe. Te kerel pes kidijal trubij te kreirinel pes grupaki definicija, pe limitacije vi lokhorope te šaj te hačaren pes e definicije kaj naj kotor/ katar e Norvegijako nacionalno themutnipe5.
O esejo si reporto pala e varesave forme kotar e političko akcije kola so targetirinena e themeske politike vaj e societaki diskriminacija, targetirime kotar e individue vaj kolektivija so si identifikuime sar Romane-Tatera vaj Roma. Kodo si jekh historično (jekh historisko perspektiva) reporto kotar e Romane-Tatara vi Romasar političko aktorija ko politikako konteksto pe Norvegijaki minoritetengi politika pala e Dujto Lumako Maripe. Te kreirinel pes gasavo report, trubuj varesavi grupaki definicijaki forma6, e limitacijencar thaj ne komplicirime definicijencar.
